M4

ลักษณะดินและสมบัติของดิน

ดินเปรี้ยวจัดที่เกิดจากตะกอนผสมของตะกอนน้ำและตะกอนทะเล  พบแพร่กระจายอยู่ในบริเวณพื้นที่ลุ่มภาคกลางหรือพื้นที่ชายฝั่งทะเล  เนื้อดินเป็นดินเหนี่ยวหรือดินเหนียวจัด  มีการระบายน้ำเลว  ดินบนมีสีดำหรือสีเทา  ดินล่างมีสีเทา  มีจุดประสีน้ำตาล  สีเหลือง  สีแดง  ลักษณะเด่นคือ  จะพบจุดประสีเหลืองฟางข้าวของสารจาโรไซต์  หรือมีชั้นดินที่มีความเป็นกรดรุนแรง  ( pH  น้อยกว่า  4.0 ) อยู่ในระดับตื้นภายในระยะ  50  ซม.  จากผิวดิน  ปฏิกิริยาดินเป็นกรดรุนแรงมาก  มีความอุดมสมบูรณ์ปานกลางถึงต่ำ

สำหรับในบางพื้นที่ที่มีน้ำทะเลหรือน้ำกร่อยท่วมถึงเป็นครั้งคราว  อาจพบดินที่มีทั้งลักษณะของดินเปรี้ยวจัดระดับตื้นและเป็นดินเค็มที่มีการสะสมเกลือสูง  ดินบนมีสีดำหรือสีเทาที่มีค่าความเป็นกรดรุนแรงมาก  ส่วนดินล่างมีเนื้อดินเป็นดินเลน  มีค่าปฏิกิริยาดินเป็นด่างอ่อน  ในฤดูแล้งอาจจะมีคราบเกลือที่ผิวดินหน้า ชุดดินที่อยู่ในกลุ่มนี้ ได้แก่ ชุดดินชะอำ (Ca) ชุดดินเชียรใหญ่ (Cyi) ชุดดินมูโน๊ะ (Mu) และชุดดินองครักษ์ (Ok)

ข้อจำกัดในการใช้ประโยชน์ที่ดิน

ดินเป็นกรดรุนแรงมากหรือเป็นดินเปรี้ยวจัดภายในความลึก 50 ซม. จากผิวดิน ทำให้เกิดความไม่สมดุลของธาตุอาหาร  หรือถูกตรึงอยู่ในรูปที่พืชไม่สามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ เกิดความเป็นพิษของเหล็กอะลูมินัมที่รุนแรงในระดับตื้นคุณภาพน้ำเป็นกรดรุนแรงมาก  ไม่เหมาะสมต่อการเกษตรและใช้อุปโภคบริโภค โครงสร้างดินแน่นทึบ ดินแห้งแข็งและแตกระแหง  ทำให้ไถพรวนยาก มักมีน้ำท่วมขังในฤดูฝน ทำความเสียหายกับพืชที่ไม่ชอบน้ำ และความอุดมสมบูรณ์ของดินต่ำ บางพื้นที่เป็นทั้งดินเปรี้ยวและเค็ม  มีเกลือสะสมสูงจนเป็นอันตรายต่อการเจริญเติบโตของพืช  ช่างหน้าแล้งจะเกิดคราบเกลือกระจัดกระจายอยู่ตามผิวหน้าดินขาดแคลนแหล่งน้ำจืด  และคุณภาพน้ำจะเค็ม ความเหมาะสมสำหรับการปลูกพืช ดินในกลุ่มนี้เหมาะสมสำหรับการทำนามากกว่าปลูกพืชอย่างอื่น  แต่ผลผลิตข้าวที่ได้ต่ำ  เพราะเป็นดินเปรี้ยวจัดที่พบในระดับตื้น  คุณภาพน้ำเป็นกรดรุนแรงมากเกิดการตรึงธาตุอาหารพืช  และมีการปลดปล่อยสารที่เป็นพิษต่อพืช  และบางพื้นที่เป็นดินเปรี้ยวจัดและเค็มจัด ไม่เหมาะสมสำหรับ  การปลูกพืชไร่  ไม้ผล  ไม้ยืนต้น  และพืชผักต่าง ๆ  เนื่องจากจะต้องเสียค่าใช้จ่ายในการปรับปรุงดินสูง

แนวทางการจัดการดิน

ปลูกข้าว

เตรียมพื้นที่ปลูก  โดยไถพรวนดินในขณะที่ดินมีความชื้นที่เหมาะสม  ที่ระดับความลึกแตกต่างกันไปในแต่ละปี  เพื่อป้องกันการเกิดชั้นดานแข็งใต้ชั้นไถพรวน ลดและควบคุมความเป็นกรดจัดมากของดินด้วยวัสดุปูน  เช่น  ปูนมาร์ล  หรือ  หินปูนฝุ่น  ในอัตรา  1,000 – 2,000 กก./ ไร่  โดยหว่านให้ทั่วแปลงปลูก  ปล่อยน้ำขังในพื้นที่ประมาณ 10 วันแล้วระบายน้ำออก  เพื่อชะล้างความเป็นกรดในดิน
ปรับปรุงดินด้วยอินทรีย์วัตถุ  เช่น  ไถกลบตอซัง  ปล่อยไว้  3 – 4 สัปดาห์  หรือ  หว่านเมล็ดพันธุ์พืชปุ๋ยสด  โสนอัฟริกันหรือโสนอินเดียอัตรา  4 – 6 กก./ ไร่  ไถกลบเมื่ออายุ 50 – 70 วัน ปล่อยไว้ 1 – 2 สัปดาห์  แล้วปลูกข้าว  ร่วมกับการใส่ปุ๋ยสูตร    16 – 20 – 0  อัตรา 25 – 30 กก./ ไร่ ในระยะปักดำ  และใส่ปุ๋ยยูเรีย  อัตรา  5 – 10 กก./ ไร่  หลังปักดำ  35 – 45 วัน
พัฒนาแหล่งน้ำชลประทานไว้ใช้ในช่วงที่ข้าวขาดน้ำหรือใช้ทำนาครั้งที่ 2 ปลูกพืชไร่  พืชผักหรือพืชตระกูลถั่วหลังเกี่ยวข้าว  ใช้ล้างความเป็นกรดของดิน  และควบคุมไม่ให้ดินกรดเพิ่มขึ้น
การปลูกพืชไร่  พืชผัก  หรือไม้ยืนต้น
ปรับสภาพพื้นที่เพื่อป้องกันน้ำท่วมขังในฤดูฝนโดยการยกร่องถาวร  ให้มีสันร่องกว้างตามชนิดพืชที่ปลูก  ร่องคูน้ำกว้าง 1.0 – 1.5 เมตร  ลึกถึงชั้นดินเลนของตะกอนน้ำทะเล  มีคันดินอัดแน่นล้อมรอบ ( กรณีปลูกพืชไร่พืชผักเฉพาะช่วงก่อนหรือหลังปลูกข้าว  ควรยกร่องแบบเตี้ยหรือทำร่องระบายน้ำระหว่างแปลง )
ปรับปรุงดินด้วยอินทรีย์วัตถุ  เช่น  ไถกลบพืชปุ๋ยสด  ปอเทืองอัตรา 6 – 8 กก./ ไร่  ถั่วพุ่มอัตรา  8 – 10 กก./ ไร่  หรือถั่วพร้าอัตรา  10 – 12 กก./ ไร่  1 - 2 สัปดาห์  ร่วมกับการปรับปรุงดินด้วยปุ๋ยหมัก  หรือปุ๋ยคอกอัตรา  2 – 3 ต้น/ไร่  ถ้าปลูกไม้ผลหรือไม้ยืนต้น  ควรขุดหลุมปลูกขนาด  50x50x50  ซม. และปรับปรุงหลุมปลูกด้วยปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอกอัตรา  25 – 50 กก./หลุม  เพื่อเพิ่มความร่วนซุย  และคววามเป็นประโยชน์ของธาตุอาหารในดิน
ปรับสภาพความเป็นกรดในดินด้วยการคลุกเคล้าวัสดุปูน  เช่น  ปูนมาร์ล 
หินปูนฝุ่นหรือปูนขาวบนสันร่องและร่องคูน้ำ  ในอัตรา 1,000 – 2,000 กก./ ไร่ หรืออัตรา 7 กก./หลุม  ก่อนปลูกพืช
ใส่ปุ๋ยเคมีตามชนิดพืชที่ปลูก  ร่วมกับการใช้ปุ๋ยอินทรีย์น้ำพด.2  และผลิตภัณฑ์สารเร่ง  พด.3  พด.7  ร่วมกับการใช้วัสดุปูนอัตรา  1,000 – 2,000 กก./ ไร่  ถ้าดินเป็นกรดเพิ่มขึ้น
พัฒนาแหล่งน้ำและระบบการให้น้ำในแปลงปลูกพืช  ไว้ใช้ในช่วงที่พืชขาดน้ำ  ใช้ล้างความเป็นกรดในดิน  และควบคุมไม่ให้ดินเป็นกรดเพิ่มขึ้น